√ 50+ Kumpulan Tumpuan Geguritan Bahasa Jawa Dengan Banyak Sekali Tema, Terlengkap!
Contoh Geguritan Bahasa Jawa – Apakah Anda suka dalam menulis puisi? Puisi apa yang sering Anda buat? puisi romantis atau puisi perihal pendidikan?
Banyak sekali orang yang menyukai segala sesuatu yang bekerjasama dengan puisi, baik menciptakan puisi ataupun membaca puisi.
Puisi-puisi tersebut sanggup dibentuk dengan banyak sekali bahasa, baik bahasa Inggris, bahasa Indonesia, bahkan bahasa Jawa. Dalam Bahasa Jawa puisi dikenal sebagai geguritan.
Sudah tahukah Anda apa itu geguritan? Kalau belum, yuk simak klarifikasi mengenai geguritan dan contoh-contoh geguritan.
Baca Juga:
Contoh Geguritan/Puisi Bahasa Sunda
Pengertian Geguritan
Kata geguritan dalam kamus umum Indonesia (KBBI) geguritan itu berasal dari kata “gurit” artinya sajak atau syair.
Dalam kamus Baoesastra, geguritan berasal dari kata “gurit” artinya tulisan, kidung. Sedangkan dalam Kamus Kawi Indonesia diungkapkan “gurit” artinya goresan, dituliskan.
Pengertian geguritan yaitu seni sastra puisi yang ditulis memakai bahasa Jawa dan biasanya dilagukan dengan tembang (pupuh) yang sangat merdu.
Geguritan bahasa jawa sudah ada semenjak jaman dulu. Pada ketika itu geguritan dibentuk oleh para pujangga sebagai bentuk sindiran kepada para raja atau kolonial yang berkuasa.
Para penulis atau pencipta geguritan disebut penggurit. Penggurit memakai sastra bahasa Jawa yang tinggi dan bermajas-majas, sehingga bisa menciptakan orang yang disindir dalam isi geguritan tidak akan merasa tersindir, bahkan mereka sendiri akan ikut menembangkan geguritan tersebut.
Awalnya geguritan hanya bisa dibentuk oleh para pujangga dengan aturan-aturan yang terikat, tapi kini geguritan jawa lebih bebas dalam artian tidak terikat aturan dan bisa dibentuk oleh siapa saja.
Seiring berjalannya waktu, perkembangan geguritan mengikuti selera masyarakat. Salah satu penyebabnya yaitu berkembangnya bahasa dari masa ke masa.
Puisi Jawa yang berkembang pada ketika ini lebih bersifat bebas dan mempunyai tipografi yang bebas.
Cara penulisan geguritan sama ibarat halnya penulisan puisi modern. Geguritan biasanya dibentuk menurut pengalaman si penggurit atau bisa juga untuk menggambarkan suatu keadaan atau objek.
Meskipun penggunaan bahasanya bebas, tidak mesti memakai bahasa jawa krama, tapi pemilihan kata yang sempurna dan indah harus tetap diperhatikan.
Bisa juga disisipi bahasa jawa krama sebagai penitikberatan makna. Tentu setiap penggurit mempunyai ciri khas tersendiri dalam menciptakan geguritan.
Dalam menyajikan sastra geguritan ini tidak sama dengan penyajian prosa. Biasanya geguritan ditembangkan dengan diiringi tabuhan gamelan dengan intonasi yang khusus.
Baca Juga:
Pengertian dan Jenis Tembang Jawa
Pengertian Tembang Gedhe, Tembang Tengahan, Tembang Macapat dan Tembang Dolanan
Contoh Geguritan Bahasa Jawa
Di bawah ini ada kumpulan teladan geguritan bahasa Jawa dengan banyak sekali macam tema yang bisa Anda tembangkan atau bisa Anda jadikan tumpuan dalam latihan menulis geguritan bahasa Jawa.
Contoh-contoh geguritan ini diambil dari banyak sekali sumber. Berikut 50+ teladan geguritan bahasa jawa dengan banyak sekali tema.
#Geguritan Bahasa Jawa Tema Agama
“Gusti”
Gusti…
Dalem namung tiyang kang lemah
Kang boten saged mlampah piyambak
Gusti…
Dalem namung tiyang ingkang gampil gripil
Tansah kegoda kesenengan donya
Gusti…
Hamung siji panyuwunku
Tuntun dalem wonten ing margi kang padhang gusti
Duh Gusti…
–Intan Nukhi Adhiya–
(Sumber: basajawaasli.blogspot.co.id)
Geguritan yang berjudul “Gusti” ini menceritakan perihal seorang insan yang hakikatnya yaitu ciptaan dari Tuhan.
Manusia hanyalah makhluk yang lemah dan sangat praktis masuk kedalam jurang keburukan. Banyak insan di dunia ini alhasil tersesat alasannya yaitu mereka hanya memikirkan dan terlena dengan dunia.
Pesan yang sanggup di ambil dari geguritan “Gusti” ini yaitu insan sebagai makhluk Tuhan harus selalu mengingat dan beribadah kepada Allah SWT, alasannya yaitu tujuan diciptakannya insan di dunia ini yaitu semoga selalu beribadah kepada-Nya. Selalu berdoa semoga diberikan petunjuk dan jalan yang lurus dalam mengarungi kehidupan di dunia.
#Geguritan Bahasa Jawa Tema Ibu
“Ibu”
Ibu
anakmu kang dak wanti wanti
Kang dak kawatirake
Kak kok titipake ana pawiyatan luhur iki
Iki anakmu
Kang durung isa nyenengke ibu
Kang durung bisa nyenengke keluarga
Kang isih dadi tanggunganmu ibu
Nanging ibu
Anakmu iki bakal banggakke ibu
Banggakke keluarga kabeh
Anakmu rak bakal nyerah bu
Kanggo nyekel lintang ana langit
Kang kadhang ditutup mendhung
Kang kadhang mripat wae wis ora bisa weruh
Nanging anakmu iki kesepakatan ibu
–Intan Nukhi Adhiya–
(Sumber: basajawaasli.blogspot.co.id)
“Anggerku”
Ngger,
Biyung nyuwun ngapura
Ora bisa dadi biyung kang sampurna
Ora bisa nglegakne atimu
Ngger,
Uripku kebak kaluputan
Ngiwa luput, nengen luput
Rumangsaku saya wis manut
Bangun turut karo sing jare winasis
Nanging nyatane isih tetep luput lan diluputne
Lara atine biyung, ngge
Kepengin crita wae,
Ora enek sing gelem krungu
Apa maneh sambat, mung arep digeguyu
Kabeh wis ora percaya karo biyung
Kabeh ki nyatane ngapusi
Nanging biyung isih tetep percaya, ngger
Mung siji sing ora bakal ngapusi
Gusti Kang Maha Agung
–Yanik Agus Setyaningsih–
#Geguritan Bahasa Jawa Tema Budi Pekerti
“Begal”
Begal…
Wong liya nyebut brandhal!
Saben dina ngasah gaman nganggo ungkal
Kanggo nodhong njero terminal
Begal…
Pinter golek akal
Sapa wae bakal didadekake tumbal
Begal utege wis ibarat kadhal
Yen kecekel dulangen sandhal!
Begal saiki…
Luwih tega nglarani!
Nggawa pitul nembak wong nganti mati!
Nggawe gregetan para pulisi!
Begal dibrantas ana ngendi-endi
Ketemon ngrampas ditembak mati
Begal saiki wis kebangeten
Wus kerep nggawa korban
Donya brana asil rampogan
Haram hukume yen dipangan
Bakal nampa siksaning nraka jahanam
–Iswahyudi–
(Sumber: geguritan.com)
“Korupsi”
Abang putih kajunjung duwur ing langit pratiwi
Wujud getih lan balung para p0juang
Apa kowe isih eling?
Cucur kringet luh kang wis kebacut dadi tumbal
Tumbal marang buwana kanggo kemerdekaan
Saiki apa?
Kowe ngapusi, kowe korupsi
Cangkemmu amba kebak arta
Raimu gedhek, ora duwe isin
Dijak rembug malah kepara angler
Rakyatmu kuru, kowe lemu
Rakyatmu mlarat, duitmu sak arat-arat
Sing makmur sapa?
Kowe lan kanca-kancamu
Sing tumindak ala marang rakyatmu
Mula, ayo brantas korupsi
Ayo padha gumregah
Mbangun bangsa Indonesia kang sumringah
Bangsa kang apik ing budi lan tutur
Bangsa kang sejahtera lan makmur
–Dening Kharisma L. W.-
“Uripe Manungsa”
iki ana cerita
kados uripe manungsa
ingkang rekosa
amarga kakean dosa
ora gelem nindake dawuhe agama
geleme mung nyusahke wong tuwa
ora isoh nyukuri sing diparingi pencipta
isohe malingi duite tetangga
(Sumber: nor-baru.blogspot.co.id)
#Geguritan Bahasa Jawa Tema Alam
“Merapi”
Merapi…
Saka kadohan katon gagah
Asep putih ndedel ing awiyat
Tilas dalan lahar katon cetha
Kena sunare Hyang Bagaskara
Merapi…
Saumpama kowe bisa crita
Kabeh kadadean ing tanah Jawa
Wiwit jaman Mataram Kuna
Nganti madege Kraton Ngayogyakarta
Merapi…
Sliramu anyekseni kridhaning bangsa
Wiwit nalika ngusir penjajah Walanda
Jaman mardika jaman Soekarno
Nganti jaman Soeharto
Jaman Habibie tumekaning Megawati lan Susilo
Merapi dadi saksi
–Puthu Aryana–
“Esuk Iki”
Angin pancen sumilir ngrajut awak
Nanging mau bengi hawane nggodha angen
Kumepyur grimis ngruwis nggawa pengarep
Mengko udan ngadhemi bumi sing ngrantu
Woh, woh, medhot rasa gumawang
Lebu sing tumemplek lumahing godhong
Durung owah gambarane
Jago kluruk sesautan ora miyak cahya srengenge
Kaya padatan njalari donya iki tangi
Donya peteng ora kawiyak sunar padhang
Ing bang wetan ngranuhi sesawangan
Kepara saiki krasa kulit anyep
Kesiram angin playon nerak-nerak sak karepe
Isih binareng thathit gumerit nyigar keteg dhadha
Gordhin jendhela mobat-mabit sesalaman
Kleyang-kleyang godhong ing ngarepan
Mudal-mudal gumlethak ngebaki plataran
Godhong blimbing, jambu Bangkok, blimbing wuluh
Mosak-masik ing plataran ora kumanan kentekan semen
Got paving urunan warga gumlesah larahan pasar
Esuk iki kosok balen karo mau bengi
Panas sing sumeblak diwiyak angin adhem mabit
Njalari angin keplantrang miyaki jaman
Sing teka ora kinira miyak donya
Apa iki sasmita lumahing donya kurebing langit
Aweh panyendhu marang manungsa
Esuk lan sore singgeting dina rahina
Wengi nggarit ati miyaki leladi iku wis pinasthi
Aja ngowah-owahi lakuning lintang ing akasa
Iku luwih prayoga
–Ariesta Widya–
(Sumber: geguritan.com)
“Arga Iki”
Mataun-taun
Sira ngrusak geger lan awakku
Makaping-kaping
Landhepe bendho lan pacul
Nyigar lemah subur dadi larik-larik tandur
Pokalmu mblandhong sapenak dhengkul…
Lemah ijo wis malih gundhul
Tirta musna ing mangsa ketiga
Ninggal belik nalika paceklik
Jare wadhuk dadi alesan
Ora bakal ana rampunge
Nadyan donya pisan
Denuntal sakabehe…
Yoh
Entenana
Yen tekan titi mangsa
Arga iki nagih prasetya…
–Siswidiadi Ngesti N–
(Sumber: geguritan.com)
“Kidung Wengi”
Wengi wis lumingsir jero
Cahyane sang candra katon surem
Tumiyung mangulon mapag tekane gagat raina
Kahanan katon tintrim
Mung swarane jangkrik sesahutan ngumbar lelagon
Kala-kala jegoge asu sing mecah wengi
Jalma manungsa wus padha lerem ing pangimpen
Nepsu-nepsu panguripan uwal saka nala
Gumanti impen-impen kang endah mbuntel panjangka urip
Mung kemrosake manuk codhot nrusuk ing pang-pang wit pelem
ngluru woh-wohan nggo ngganjel weteng
Sakwuse sawengi natas ngancani sepining bawana
Swarane andal kluruk padha pamer swara
Minangka pratandha yen bagaskara bakal tumeka
Cahya warna kakak rampak-rampak
Pratandha ngjak jalma miwiti makarya
Ngobahake raga
Ngudi rejeki ngluru pangupajiwa
Sakwuse madhep kiblat
Ing tengahing pedhut manjing subuh
Nyeyuwun nugrahaning kang Maha Rat
–Hadi Pamungkas–
(Sumber: geguritan.com)
“Sendhang Tirta Panggesangan”
Kinclong, klimpah-klimpah, kumricik ilining toya
Pating sliri tawes, wader pari dalasan anggang-anggang
Sedaya memuji mring Hyang Widhi
Tanpa sih Paduka Gusti
Dados punapa awak mami?
Widodari kayangan sami lelumban
Tumurun madyaning sendhang
Jamas, reresik tan emut ing wanci
Kamanungsan si Tarub
Segering tirta sendhang dadya panjanging yuswa
Saiba b0mong kula nyumurupi
Sesami titahing Gusti anjagi lestari
Punapa boten rumaos
Punapa sampun wuta tyasira
Kutu-kutu walang ataga sami sun cawisi
Kantho lelahanan tanpa nyulihi
Ngantos telas tan nyisa kula legawa
Nanging geneya?
Kori kula kasumpet aspal
Beton, ngantos nduwa margi kula
Kados pundi punika Gusti?
Nyingkur kawula, Gusti …
Sok sintena ingkang mireng pisambat kawula
Keparenga paring marga
Satemah boten namung kabuncang muspra
Kepara damel kasangsaran dhumateng manungsa
Kula kapang dados sendhang tirta panggesangan
–S.Wignya Raharja–
(Sumber: geguritan.com)
“Kluwung”
Ora katon garising kikismu
Nadyan wilangane tinemu
Oncating citramu, ambabar banyu
Tuhu agung kersane Gusti
Riris … grimis endah dinulu
Agawe menebing lebu
Mahanani segering banyu
Ora geseh, eseme anuju prana
Tansah gawe brantaning driya
Ora kapiyarsa wuwuse wacana
Rinengga endahing solah bawa
Andelidir ponang kintaka
Binarung kidung asmara
Iba mulya raharja, rasaku
Datan ana kang ngreridu
Rinonce kehing wanodya yu
Andum prasetya tuhu
Woh aren …, asung pepeling
Endahing citramu, boya sumandhing
Ora beda ngendikaning biyung
Sliramu … andha widhodari … ya kluwung
–Soewardi Baroto Martono–
(Sumber: geguritan.com)
“Endahe Alam”
Yen mandheng alam iki ..
Pikiran susah dadi endah
Anggugah semangat urip kangge jiwa iki
Ati pun dadi sumringah lan bungah
Yen ndeleng uwit ijo royo-royo
Awujud ciptaan sing kuasa
Lan kesucian sinar surya
Kanggo padhange dunya iki
Puji syukur matur nang Gusti Allah
Marang kaendahan isine ing bumi
Sing kudu dijaga lestariane
Tanpa ngilangake kaendahane
–Arvie Diah Pratiwi–
#Geguritan Bahasa Jawa Tema Lingkungan
“Lintang Panjer Rahina”
Nalika bumi isih sepi
Lintang panjer rahina wis tangi
Menehi Pepadhang sagung dumadi
Kang wiwit gumregah ngupaya rejeki
Para among tani wis ndalidir mecaki galengan
Mbok bakul sinambiwara wus sengkut makarya
Para ngulama tumungkul mengestu puja
Para santri wiridan ngaji
Jago kluruk sesautan
Melu tasbeh marang pangeran
Ndonya wis gagat rahina
Maringi kalodhangan janma ngupadi pangupajiwa
–Slamet SA–
(Sumber: geguritan.com)
“Kitir”
Kitir iki
Isi panantangku marang wengi
Sing kebacut anggone nguja sepi
Dolanan swarane asu baung nggeririsi
Kitir iki
Wujud pangundhamanaku marang awang-awang
Sing kebacut brangasan
Ngrentengi lintang, nguntal rembulan
Kitir iki
Srana gugatku marang isen-isening jagad
Sing pijer royokan brekat
Tan keguh njaluk ruwat
–Anonim–
#Geguritan Bahasa Jawa Tema Cinta
“Tresna”
Tresna kuwi sepele
Tresna kuwi ya kowe karo aku
Tresnamu kaya surya
Nanging ya kaya samudra
Tresnamu bisa nekakake mega
Nanging saiki tresnamu kaya dahana
Awit saya mbok tinggalna
Langit data peteng
Ora ana candra apa maneh kartika
Atiku kaya bawana sing lemahe nela-nela
Maruta, kandhakna yen saya isih tresna
–Erlita Fajrani–
(Sumber: geguritan.com)
“Dluwang Njero Laci”
esemmu kang pungkasan isih tak simpen
tansah tak ronce ing telenging ati
masio mung dadi pengangen-angen
wus telung windu lumaku
gawang-gawang wewayangan iku
tansah jejogetan ing manik-manik mata
iki dongeng purwa tumrap saya lan sliramu
ing meja pojok mburi ngisor jendela
nimas …..
apa panjenengan pirsa .. ?
yen ana dluwang sak lembar keri ing laci
meja pojok mburi ngisor jendela
kang ora nate kawaos nganti purna
meja pojok mburi ngisor jendela
nyimpen goresan pena kang durung kawaca
sak suwek isi lembaran crita
ana sak larik ukara kang durung cetha
rasa kang tansah ngumbara
tekan seprena saya ora ngerti
apa kuwi ukara lan rasa tresna
dluwang njero laci …
yo kuwi crita kang kari .. mung dadi memori ..
(Sumber : www.ekasulistiyana.web.id)
“Tresnaku-Tresnamu”
Rikala kori dakbukak byak
Kaya sinamber gelap lepat
Iki tenan apa ngimpi ?
Sliramu jumeneng nyunggi katresnan
Panggah ora owah
Dinodhog rasa jroning dhadha
Meh wae saya kantaka.
Angenku daklarak ing pangumbaran
Telungpuluh loro warsa kepungkur
Kangmas,
Rasa tentrem rinengkuh ing astamu
Edhum nyawang sorot netramu
Aku katrem, saya kasmaran
Engga wektu jumangkah mlaku
Tresnaku-tresnamu dadi rangu
Kelindhes wektu
Daktantang daktanting ora maelu
Sansaya adoh lumayu
Tangeh anggonku bakal ngluru
Kangmas,
Tresnaku tresnamu ginubel wektu
Lawase padha paprentahan Orde Baru
Wis kukut, wis kemput …
Nadyan nora bisa nyawiji
Nanging tresna aji lan suci, tresna sejati
Bakal dakrukti nganti tumekeng janji.
–Biyung Amie Williams–
“Alang-alang”
aku dudu tanduran kang edi lan peni
uga dudu puspa arum
kepara dadi musuhe kadang tani
opo maneh nduwe pengarep-arep tinandur ing tamansari
aku ….
cinipta dadi alang-alang
tumungkul saka sela-selaning bumi
aku … ngrumangsani
mung saderma alang-alang
kang ngebaki pekarangan lan ngalang-alangi sesawangan
tanpa daya lan guna
mung tanduran pinggir ratan
kang ora praktis tumpes rasa lan pangrasaku
uripku landesan bekti mring Gusti
gondelan ayat-ayat suci
pedoten oyot-oyotku isa kangga tamba
talinen kenceng godong-godongku dadi siji
isa kanggo tutup gubuk-gubuk katresnan
minangka tanda bekti lan ikhlasku mring agesang
(Sumber : www.ekasulistiyana.web.id)
“Sing Ilang Ben Ilang”
Saupamane ngerti isine atiku…
Ra bakalan kowe ngilang
Kaya pedhut kang kasaput srengenge
Kaya bun netes siya-siya ing lemah garing
Nambah eluhku nelesi pipiku…
Kabeh wus ora kena digetuni,
Sebab jodho rejeki lan pati…
Wis digarisake dening Gusti Kang Maha Kuwasa
Sing ilang ben ilang…
Ra bakal dak gayuh maneh
Cukup sakmene kanggo riwayat
Kanggo sasine lelakon urip,
kowe lan saya kudu nrima legawa
–Iswahyudi–
(Sumber: geguritan.com)
“Jodhoku”
Sliramu sing saiki tak tresnani
Apa ya sliramu…?
Sing arep ngerteni saya salawase
Apa ya sliramu?
Sing arep njaga saya salawase
Apa ya sliramu?
Sing arep nuntun saya marang dalan kang becik
Apa ya sliramu?
Sing arep melu ngrasakake bungah lan rekasaku
Apa ya sliramu?
Sing sesuk arep dadi kanca uripku
Dhuh Gusti
Paringana pitedah kanggo aku
Apa iya iki jodhoku?
–Zahrotun Nurul Fatmi–
(Sumber: geguritan.com)
“Tandha Katresnan ku”
Wiwit kok tulisake tresna iku
Manuk-manuk kepodang padha geguyonan
Ing pang-pang godhonge waru
Ijo enom lelagone langit biru
Srengenge isuk kang mlethek ing ati sumunar
Martakake dhina bakal ora kamendungan
Wiwit kok kandhak’ake tresna iku
Liwat kali dhak kintirake prau godhong pring
Amrih bisa lelayaran aneng segaranining atimu
Apepayon langit ing pucuking alun
Banjur dak tunggu tekane nggawa warta
Wiwit kok kidhungake tresna iku
Apa saya kudu lumaku sadhuwure angin lan segara
Njupuk kembang srengenge kang mlethek
Banjur dak slempitake ing kupingmu
Kareben nambahi brantaning ati
Sanjerone ati iki, Yayi
Ana panandhang,kirane mung kowe kang bisa mangerteni
Liwat getering angin kang sumilir
Sadawaning laris lan sepi tak ceritakake
Yen ta… samengko bakal nyawiji
–Arya Esa Mahadewa–
(Sumber: esamahadewa.blogspot.co.id)
“Ngreksa Rasa, Ngreksa Tresna”
Rong puluh tahun wus lumaku
tansah ndak simpen rapet jroning kalbuku
ora isa luntur dening lumakuning wektu
amarga iku tulisan-tulisan gusti kang kudu dilakoni
ora isa ilang esem manismu
ora bakal musna sorot netramu
pra dak selaki saya nate nyimpen rasa
kang nate nancep mring kalbuku
endahing crita kawuri tansah dadi memori
rina trus lumaku nyedaki ratri
baskara meh angslup gumanti candra
(Sumber : www.ekasulistiyana.web.id)
“Aku Duwekmu Wengi Iki”
Lumakuku kaya ngawang
Ngawang-ngawang nggayuh lintang
Mecaki dalan kasusahan
Apa Sejatine?
Kang ngganjel ing njero manahmu?
Tegese luh kang tumetes ing pipimu
Nglebur nyawiji ing swasana
Kang sejatine durung bisa gawe saya lan sliramu
Mesem bebarengan
Crita marang aku
Senajan ora mesthi bisa mungkasi
Lilakna saya andum donyamu
Kang kebak dening kaendahan
Sing durung kasunyatan
Aku duwekmu wengi iki
Iki ragaku
Iki sukmaku
Aku lila disiksa
Nganti ora ana sisa
–Isnaini D. Pramusinta–
(Sumber: geguritan.com)
“Kapang”
Menawa rasa matine ati
Mesti jiwa tansah kapang
Umpama ati kapenjara asmara
Apa bisa jiwa ngapusi
Menawa saperangan ati ngantu-antu
Mesti separo liyane ngenteni
Umpamane setengah ati tansah (han)jaga
Bisa ora saperangan liyane nglaleake
Menawa ati datang sengsara
Mesti jiwa luwih lara
Pujaning atiku..
Apa sing bisa tak tindaake
Aku mung perempuan sing kakungkung geni asmara
Wanita sing atine wis kadusta
Apa sing dipengine saliyane pengin cepet ketemu kalawan sing ndusta ati
Sing pada-padane laksana kidung swarga sing ngalun-alun ing karnaku
Sing nggawe kentir kapal jiwaku ing tengahing samudra rasa sing tan winates
–Anonim–
#Geguritan Bahasa Jawa Tema Sahabat
“Kanggo Kanca”
Biyen, tanganmu genggem tanganku
Biyen, pundakmu enek kanggo saya nangis
Biyen, guyumu nentremke atiku
Nanging saiki….
Tangan, pundak, guyumu ilang saka uripku
Kanca-kancaku kabeh,bayangna
Apa sajatining kahanan sajroning dunya
Yen ora ana welas lan asih
Ora ana uga kekancanan tanpa pamrih
Ing sakjroning manah atiku
Aku ngrasakna kepengin ngamuk wektu iku
Kanca lan kancaku
Elinga rasa atiku iki
Jaganen rasaning welas asih iki
–Amami Retno Niti A–
(Sumber: aakkuucintaindonesia.blogspot.co.id)
“Layang Iki Kanggo Sliramu”
Layang iki kanggo sliramu
Layang batin kang ora bakal pernah kok woco
Aku arep ngilang sakwetara
Menawa setahun nanging ora merga wong liya
Merga saya kudu fokus ngadepi perkara
Perkara kang wis suwi dadi kekarepan ati
Kang ijih ora kena diganggu sapa-sapa
Aku arep jaluk ngapura
Menawa ilange awakku marahi sliramu lara
Nanging saya iki wis tuwa
Lan saya durung olih apa-apa saka uripku iki
Aku nyuwun ngapura
–Intan Nukhi Adhiya-
#Geguritan Bahasa Jawa Tema Pahlawan
“Kartini”
Kartini …
Sapa kang ora kenal panjenengan
Pahlawan kang mbela kaum wanita
Pahlawan kang berjuwang nentang paugeran walanda
Kartini …
Sanajan tinitah dadi priyayi
Duweni trah bangsawan
Kartini mbela emansipasi wanita
Mbela rakyat jelata
Kartini …
Wulan April iki dadi seci
Lelabuhanmu kang misuwur tumrap bangsa Indonesia
Habis Gelap Terbitlah Terang
Dadi bukti masa perjuwangan
Kutha Jepara dadi papan panggonan ngukir sejarah wanita
Kartini …
Amarga jasamu
Wanita eropa lan perempuan pribumi
Dadi duweni hak kang padha
Duweni hak pikantuk pendidikan
(Sumber : Geguritan.com)
“Pahlawanku
Pahlawanku
Wutahing ludirmu
Nyiram ibu pertiwi
Nadyan sang ibu
Kudu muwun sedhih
Karajang-rajang manahe
Karujit-rujit rasa pangrasane
Pahlawanku
Mugya Gusti paring nugraha
Semana gedhene bektimu
Jiwa raga, bandha donya
Tanpa sisa
Amung siji pangajabmu
Merdeka
–R. Tantiningsih–
“Pahlawan”
Pahlawan, sliramu dadi dalan kemerdekaan
Tadah awak ora wedi marang kematian
Nyowomu kanggo pondasine kebebasan
Kanggo rakyat saking cengkramane penindasan
Pahlawan, awan bengi nantang maut
Ngalawan misil misil kang semrawut
Kabeh lawan koe ajak gelut
Ra peduli najan awak podo benjut
Pahlawan, semangatmu koyo geni
Ngobong kabeh pasukane kompeni
Kanggo njaga lemah kang ditresnani
Indonesia merdeka, Indonesia di ormati
Pitulas agustus taun papat lima
Opo sing diimpike dadi nyata
Saiki indonesia wes merdeka
Pahlawan, perjuanganmu ra sia-sia
Indonesia merdeka !!!
Indonesia merdeka !!!
Kabeh mergo perjuanganmu
Pahlawanku
–Rono–
(Sumber: masteguh.pun.bz)
“Ki Hajar Dewantara”
Ing adheme hawa Walanda
Sira panggah netepi setya
Nyawiji ing ngilmu
Ngugemi ing laku
Nyerat ing saben-saben wektu
Nalika ati krasa
krungu swara jerite sedulur
Ing lemah Pertiwi
Sira gumregah greget
Bali ing desa mijilmu
Nuswantara
Suwardi suryaningrat
Kondhang kanthi asma Ki Hajar Dewantara
Putra kraton sugih bandha brana
Milih dadi satriya lelana
Manunggal sajroning rakyat jelata
Gugur dadi pendekar Negara
Minangka Bapak Pendhidhikan Bangsa
–Bisri Nuryadi–
(Sumber: bisrinuryadi.blogspot.co.id)
“Wutah Getihku”
Gumelar jembar bumi asri
Sumunar sumringah sunare bagaskara
Padhang sumilak hanelai jagad Nuswantara
Bumi pusaka wus kawentar
Ombak-ombak samodra, kencana kang ngrenggani
Wutah getihku daktresnani
Kawulamu….
Guyub rukun anambut kardi
Jeroning swasana tentrem lan mardika
Gilig ing tekad manunggal
Cumithak jeroning ati, bebarengan ambangun
Aku lila….
Korban jiwa raga kanggo bumiku
Nadyan awak ajur dadi sawur
Lan getihku mblabar mili, netes ing bumi pertiwi
Labet raharjaning nagara
Lumantar iki….
Isining atiku ginurit
Prasetyaku thukul saka ati kang tulus
Njaga langgenging kamardikan
Donga pujiku kebak kaendahan, kanggo wutah getihku
–Mahardono Wuryantoro–
#Geguritan Bahasa Jawa Tema Guru
“Sertifikasi Guru”
Sertifikasi Guru
Kabeh wong wis padha krungu
Apa maneh ana kalangan guru
Nanging… kanthi sertifikasi guru mau
Apa bocah-bocah banjur mituhu
Ora wani karo Guru
Mugiya kanthi sertifikasi iki
Para siswa tambah bekti
Sinau ana sekolah kang mligi
Mantep, karep sajroning ati
Kanthi sertifikasi guru iki
Para guru ana kang ndaftar haji
Uga akeh kang tuku mersi
Nanging kang utama
Kanthi sertifikasi guru iki
Para siswa tambah prestasi
Lan bekti marang Ibu Pertiwi
Lan marang kang gawe urip pati
–Aris Irianti–
(Sumber: geguritan.com)
“Guruku”
wingi nalika sikil iki
tumapak sandhuwure bumi
durung paja-paja ngerti ha, na, ca, ra, ka
alip, ba’, ta’, apa dene good morning teacher!
lumakuning srengenge wis ganti
panyawangku dadi padhang
terawangan
rasaku sangsaya …
ora bisa dakgambarake
sih tresnamu nabet njanget
sajroning atiku
lamun tanpa panjenengan
bisa apa saya nepaki bumi iki ?
leladimu marang aku
ora timbang karo piwalesku
bu guru, pak guru
jangkahku isih adoh
uripku isih nyamut-nyamut
sethithik setetes bun esuk
iku wis cukup
tinimbang banyu sekendhi
marakake ati mati
lepasen lakuku
lilakna labuh labetmu
dakumbare gagasanku
sedyaku kasembadan
donga pangestumu
nuntun marganing sedyaku
–Sutapa, W.R–
#Geguritan Bahasa Jawa Tema Harapan
“Nglangut Kebak Panganen”
Wis ora ana srengenge
Rupa lan ganda wis beda
Kaendahan mau esuk wis sirna
Polahe wong padha makarya
Polahe wong padha nyuwara
Wis ora ana
Wis ora ana krenteg apa-apa
Mung ngenteni rasa ngantuk
Nganti krasa dicokot nyamuk
Batin iki nglangut
Adoh parane pikir
Nganti tumus anylesing rasa atis
Isih wae ora ana rasa apa-apa
Muga ora ana candhik ala
Tumusa becik, saya pancen temen
Pengin urip mulya
Dadya duta sambada aruming asma kluwarga
Lulus kuliah bisa cepet diparingi papan makarya
Nadyan mesthi digadhang ndang omah-omah
Aku pasrah
Nglangutku dadya berkah
–DRA. Endang Listiyani, M.PD–
#Geguritan Bahasa Jawa Tema Pendidikan
“Pamulangan”
Jare simbah saya kudu sekolah
Kareben dadi bocah genah mrenah ora nggladrah
Jare rama ibu saya kudu sregep mangkat
Kareben dadi wong pangkat urip ora kesrakat mlarat
Jare bapak ibu guru saya kudu sinau
Tambah ilmu
Kareben kelakon kabeh kang tinuju
Nanging
prakanca, ….
coba delengen kahanan nyata
apa isih bisa pamulangan kang ana dadekake urip tumata
pamulangan kang tanpa tuladha
pamulangan kang kasatan piwulang
pamulangan kang ngajarake angka-angka wuta
siji lan siji ana pira?
Jare anut kang duwe kersa
Jan ora weruh subasita, trapsila, apa maneh tata krama
lali dosa…
kabeh lurung binarung kumalungkung
pamrih pamuji siji
Pamulangan ora aweh pepadang
Simbah,
Nyuwun pangapunten
Kula mboten kepingin dados dokter
Jalaran duite bapak mboten wonten sakoper
Rama,
Nyadong duka
Kulo mboten kapilut drajat pangkat
Jalaran ajrih sumpahing rakyat
Kang panggah mlarat sekarat
Bapak ibu guru,
Nyuwun donga pangestu
Mugi-mugi sedaya ilmu saged dados sangu
–Budhi Setyawan–
(Sumber: njajalae.info)
“Arti Tekamu”
Ing petenge arah lan langkahku iki
Panjenengan dados srengenge kangge uripku
Menehi sumunar cahya kanggo kabeh pengarepan
Panjenengan madhangi lurung-lurung kang buntu
Liwat sorotan cahya kang metu saka swara lan tuturmu
Ing kelas kang ayem tentrem iki
Aku nangkep artine panguripan
Mung marang panjenengan gegayuhan dipun taruhaken
Lan marang panjenengan pengarep kang luwih becik
Panjenengan Kang nemtokake nasib bangsa Paduka
Boten mokal kagem panjenengan
Mujudake generasi emas bangsa kang gemebyar ing pepeteng
Saben dina panjenengan nindakake kagiyatan mulya iki
rasa sabar uga rasa tulus ndampingi saben dina
sakabehe ing donya ora bisa mbales jasamu
yaiku jasamu kang iso nggawe bintang ing pepeteng
kita ora bisa ngganti jasamu karo opo bae
Nanging, kita bakal nggawe panjenengan bangga
Jasamu bakal kita pangeti sajrone uripku
bakal kita pengeti ing sajroning ati
lan ora bakal lebur dening puteran wektu
matur nuwun sanget, guru ingkang kula tresnani
Tanpa panjenengan bakal peteng ……
lan amarga panjenengan urip dadi migunani
–Putri Mulyasari–
(Sumber: putrimulyasari.blogspot.co.id)
“Senajan Ketok Nakal”
Senajan nyekel buku wae ngantuk
Gayane nyekel rokok neng ngarep kanca-kanca
Ben diarani sangar
Metu bengi-bengi jalan-jalan karo pacar
Ben diarani payu
Nanging ana krenteg atine
Pengen banget bisa sukses
Isa oleh ipk kumlot
Isa gage olih kerja sing bener
Kuwi awakmu nang
Kang ora bisa nahan nafsu senenging donya
Nanging saya salah
Awakmu iki
Saiki wis isa nahan nafsu senenging donya
Lan padhanging donya isa katon ing mripatmu
-Intan Nukhi Adhiya–
“Reuni”
Sawise lawas pisah
Ketemu wis padha dadi simbah
Rambut-rambut putih, pasuryan padha malih
Pethuk gapyuk rerangkulan nyuntak sakehing rasa kapang
Ati trenyuh mripat kekembeng luh
Wor suh karo rasa bungah
Guyu-guyu renyah kaya nalika isih bocah
Dhek biyen nate dadi sakukuban
Njur padha pisah dalan, nepusi lelakone sowang-sowang
Lungit angelangut, lam-lamen jaman kesaput pedhut
Nganti wancine srengenge dhoyong ngulon
Beja, dene isih bisa sapatemon
Dhuh Gusti ingkang Maha mirah
namung saged muji Syukur Alhamdulillah
Gene isih menangi kumpule balung pisah
–Djoko Waluyo–
(Sumber: geguritan.com)
#Geguritan Bahasa Jawa Tema Sekolah
“Sekolahku”
Bangunanmu kang megah
Madeg sakulone alun-alun Purbalingga
Dadi tujuwane siswa-siswa
Sing arep golet ilmu kanggo sangu tuwa
Saben dina
Aku tansah ana njero ruanganmu
Ngrungokake piwulange bapak ibu guru
Apa sing kudu digugu lan ditiru
Tambah dina tambah marem atiku
Sekolah neng Sekolah Menengan Atas Negeri Satu
Sing kawentar gurune
Sing kawentar prestasine
-Kinanthi Barru / X MIA 3 SMAN Purbalingga)–
“Sekolahku”
Sekolahanku…
Panggonan anggonku golek ilmu
Sekolahanku…
Diwulang dening Bapak-ibu Guru
Sekolahanku…
Sinau, maca buku
Ing Panggonan iki
Aku diajari supaya karo wong tuwaku kudu bekti
Ing panggonan iki
Aku diajari marang kanca aja srei
Diparingi PR kanggo gladhen
Kanggo sangu urip ing tengahing bebrayan
Aku percaya…
Sanajan abot kudu dilakoni
Kabeh mau kanggo kepentingan pribadhi
Kareben ngesuk dadi wong kang aji
Miguna tumprap bangsa lan nagari
–Geguritan.com–
#Geguritan Bahasa Jawa Tema Bencana Alam
“Tsunami”
Banyu maritim kang maune antheng glinteng kaya bayi turu angler kepati
Esuk kang padhang njingglang tanpa mendhung…putih suci
Nuduhake marang manungsa kabeh sektine Gusti
Cahyane bagaskara padhang nyinari bumi pertiwi
Angkasa kang bawera dumadakan peteng ngglimeng
Netesi bumi pertiwi kanthi luhe kang tumetes
Angkasa dadi peteng, bumi horeg
Alam sakupeng ngamuk nggegirisi
Laut muntab tanpa kabendhung
Alon-alon samubarang kauntal, kauncalake dening banyu bah saka laut
Manungsa kocar-kacir tunggang langgang, golek slamet
(Sumber : Geguritan.com)
#Geguritan Bahasa Jawa Tema Kemanusiaan
“Rumangsaku”
rumangsaku kabeh uwong mesthi
kudu ngerti benere dhewe
amung luput salahe
kang tumiba janma liya
padha anggega kersane pribadhi
ngugung nguja luntaking angkara
yen kepagol asesanti
rawe-rawe rantas malang-malang putung
singa lena nemahi pralaya
katon wewentahan ujaring kandha
napsu angedhaton ing ati
rasul lan malaikat ora kasat mata
banjur buteng mbregudhul ora ngerti
anggering tata suba sita lan agama
nek atine kagol kepantong liyan
embuh ora ngerti eling
tutur muni saujar dadi ganjelaning ati
ora perduli embuh salahe
nanging rumangsaku luwih entheng mayang ing ati
dadi luber ajur mung kadi maruta
ganjelaning ati kaanggep sesendhon
tinambahan eling marang
lajer kang tinandur Gusti
kanthi mangesthi sesanti saya kabeh kalepotan luput
–Roewandi–
“Gotong Royong”
Diten libur wunten ing dusun
Satunggalin pakempalan kang tansah rukun
Ingkang dipun rembag perkawis dusun
Bersih lingkungan kegiatan kasusun
Gotong royong maju bareng
Nyingkirake lingkungan pepeteng
Supaya tangsah seneng
Hasile indah kadeleng
Kanggo sehate wargo
Gotong royong monggo dijogo
Supaya desa tetep tumoto
Masyarakat urip kanthi rejo
(Sumber: aushaf-fahri.blogspot.co.id)
“Sabtu Bersih”
Dina Setu ing wanci enjang
Suasono Tasih katon Remeng
Katambah Kluruk pitik kang gayeng
Katon Siswa Sekolah Menengah Pertama kang Nggrengseng
Wanci Sekolah miwiti pasinaon
Katah siswa kang sami pitakon
Sabtu enjang kagem lingkungan kemawon
Kerja bakti resek pasinaon
Namung tekat saiyeg saeka kapti
Yambut gawe bareng kanthi senengen ati
Tansah sehat kang diupadi
Lingkungan sekolah kang tetep asri
(Sumber: aushaf-fahri.blogspot.co.id)
“Rondha”
rondha
nabuh kenthongan ing parondhan
nrethek nugel dalan pratapan
ngelingake bebrayan mring kawaspadan
iki rak lembaga dhemokrasi
kang gumelar ing tengah wengi
bisa ngrasani
tangga teparo pak RT pak RW pak Lurah sagarwane
bisa dai konsepsi
ngedum rejeki kang murakabi
mula
mripaatku aja ngantuk tekan esuk
kuping nadyan kebunan tetep kaku lan njepiping
cangkem kena ngerancang kanthi pakem
iki amalan
dudu omelan
weteng aja kluruk sandhing ngebuk
iki dicepaki wedang kopi
dening mbak puji
endi paiman
wis ben aja digugah lagi kelonan
amarga kabeh prelu kesadharan
jempitane kok mung nyakmit
ya ben jenenge bae jimpitan
dudu jumputan cangkiran apa literan
iki mung kanggo nyawur mripatmu
ngthik – ithik aras – arasenmu ayub – ayubenmu
ngobajake boyokmu
wose
rondha
muga – muga pangibadahmu jumbuh karo pakaryanmu
filsafate
cegah dhahar lawan guling
selingane
milang – miling kudu awas kudu eling
(Sumber: Pustaka Candra No.78 September 1986)
Contoh Video Geguritan Bahasa Jawa
Video Geguritan
Video Geguritan
Demikian beberapa teladan geguritan bahasa jawa dengan banyak sekali tema. Jika ada saran, kritik atau suplemen terkait geguritan, silahkan di tulis di kolom komentar. Semoga bermanfaat dan terimakasih.
Sumber aciknadzirah.blogspot.com